Voormiddag
Bart Paepen, pastoor van de Onze-Lieve-Vrouwkathedraal van Antwerpen was ‘s morgens de eerste spreker. Hij vertelde over zijn ervaringen met de werking van zijn parochie sedert hij daar tien jaar geleden als pastoor was aangesteld. De krachtlijnen van zijn boeiende betoog waren dat we niet te veel nostalgisch naar het verleden moeten kijken, maar ons moeten aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. We kennen de toekomst en de manier waarop we daar het best op inspelen niet. Het woord ‘nog’ als meest gebruikte woord in de kerkelijke context, in de betekenis van ‘hoeveel mensen gaan er nog naar de kerk?’ wil de pastoor schrappen en vervangen door het meer hoopvolle ‘al’ of ‘nog niet’. De realiteit is immers niet zo negatief als men die vaak voorstelt.
Bart Paepen stelde vast dat er een goede catechesewerking bestond waarbij heel het gezin betrokken werd. Het was één van de eerste terreinen waar hij voor verbreding koos. Voor de familiecatechese wordt het hele gezin uitgenodigd op de derde zondag van de maand; dat is ook het geval voor wie gaat trouwen of gedoopt zal worden. Na de mis is er een catechetisch programma afgestemd op de verschillende doelgroepen, met afsluitend een feestelijk drankje. De begeleiding van de vormelingen evolueerde naar een beleving die probeert connectie te maken met Christus, vertrekkend van wat ze zien in de kathedraal, de heiligenbeelden, schilderijen, glasramen ... Ter afsluiting van hun vorming mogen ze zelf een gidsbeurt verzorgen voor hun familie en daar kijken de vormelingen erg naar uit. Het werkt fantastisch en toch pleit pastoor Bart ervoor om niet elk jaar hetzelfde te doen. De catechisten moeten blijven zoeken hoe ze Jezus kunnen binnenbrengen in het leven van de jongeren.
Intussen zijn de catechese en de familie niet meer de prioriteit. Die is verplaatst naar de dragende gemeenschap. In voetbaltermen zou je die de thuisploeg kunnen noemen, die zorgt voor de ambiance en maakt dat de bezoekers enthousiast worden om zich aan te sluiten. De focus ligt op ‘hoe bouwen aan participatie van de mensen die er altijd zijn?’ Dat is een groep met wie je na de mis van 10.00 uur nog andere activiteiten wil doen zoals een boekvoorstelling, zang, een gezellig samenzijn met een drankje tot 13.00 uur. Momenteel gaat 80% van de kerkgangers weg na de viering, maar 20% blijft.
Een tweede verbreding is de zaterdagavondmis om 17.30 uur in het Engels. Die kwam er op vraag van mensen van buitenlandse oorsprong die nood hadden aan een eucharistie in een taal die ze begrijpen en aan een gemeenschap waartoe ze konden behoren. Het werd een succes en een vreugdevol gebeuren en bracht een dynamiek op gang.
De derde verbreding is de digitalisering, het terrein van de sociale media, Instagram, snapchat…. Het Vaticaan zelf is al jaren hard aan het aandringen dat we als kerk die nieuwe taal leren kennen. De digitale wereld is te vergelijken met een nieuw continent. De christenen van vandaag zijn geroepen om dat digitale continent te ontdekken, de taal ervan te leren en te zoeken hoe het evangelie daar vorm kan krijgen. In de kathedraal zorgt de ploeg ervoor dat alles wat ze doet ook een digitaal luik heeft en denkt ze na wat ze specifiek digitaal kan doen. Daarbij kan ze rekenen op een paar jongeren die bereid zijn zich op die manier te engageren.
De vierde verbreding is een strategisch plan voor de parochie op basis van een denkproces over “waar we niet echt mee bezig zijn”. Zo werden er vier terreinen afgebakend waar de Kerk niet bij betrokken is:
1). Hoe de mensen bereiken die absoluut niets kennen van het Christendom?
2). Met mensen in gesprek gaan over het christelijk geloof gelinkt aan hun leven en hun kennis ervan.
3). Het christelijk leven buiten het kerkgebouw: gelovig in een job staan, wat is dat?
4). Een georganiseerde zorg voor onze gemeenschap zelf.
Bart Paepen kwam tot het besluit dat zijn beleving van de taken totaal verschilt van die van twee jaar geleden. Het startpunt was altijd: wij moeten dingen organiseren en hopen dat er mensen naartoe komen. Dat is het laatste anderhalf jaar veranderd. Engelstalige jongeren (onder 35 jaar) vroegen zelf naar verdieping en catechese op maat en kregen die.
De Paus heeft ons opgeroepen om plaatsen te creëren waar evangelisch geluisterd wordt vanuit de hoop, zo besloot Bart Paepen zijn boeiende voordracht.
Tijdens het vragenuurtje dat erop volgde kon hij nog het een en ander specifiëren.
Namiddag
Na de middaglunch, waarvoor een foodtruck werd ingeschakeld, konden we ook fysiek verbinding maken dankzij volksdans begeleid door een Hongaars echtpaar. Zo konden we ontspannen beginnen aan de werkwinkels, waarbij ikzelf die van Mgr. Koen Vanhoutte koos over ‘wat betekent Evangelisatie?’ De andere onderwerpen waren ‘Catechese en een levende gemeenschap’ en ‘Praktische tips over het duiden van het evangelie voor wie geregeld een homilie voorbereidt’. Wij hoorden van de deelnemers dat alle werkwinkels in de smaak vielen.
Na die inspirerende workshops oefende Fientje Deceuninck de liederen voor de afsluitende eucharistieviering in en lichtte Anne Meert toe dat op haar stand een overzicht te zien was van wat er leeft in elk van de parochies en bij welke kerkverbonden verenigingen vrijwilligers voor allerlei hand- en spandiensten zich konden melden. Tijdens de viering, waarvoor heel wat gewone kerkgangers uit de hele zone zich hadden aangesloten, werd de vernieuwde zoneploeg officieel aangesteld door hulpbisschop Koen Vanhoutte. Deze ploeg bestaat uit
Fientje Deceuninck, Koen Desmecht, Toni Laureys, Jurgen Arnoes, André Gérardy, Walter van Goubergen en deken Guy De Keersmaecker.
Aansluitend was iedereen welkom op een slotreceptie. Een geslaagd initiatief dat voor herhaling vatbaar is. Verder in dit blad nog een reeks foto’s.
Guido François
